Wilders: typisch Fortuyn?

De Nederlandse politiek draait steeds meer om politieke actoren dan om de partijen. Pim Fortuyn en Geert Wilders zijn in dit opzicht opvallende politieke figuren (geweest). Met hun mediagenieke optredens, en veelal provocerende uitspraken, krijgen beide politici veel aandacht van de media. In een proces van mediatisering, spelen de media een steeds grotere rol in het bepalen van politiek nieuws. Fortuyn en Wilders weten daar goed mee om te gaan en kunnen anderzijds de media enigszins beïnvloeden. Toch bepalen de media nog altijd hoe zij politici presenteren en daarmee typeren. Uit eerder onderzoek bleek al, dat de media een speciale behandeling hebben voor extreemrechtse politieke partijen. Vanwege hun kritiek op het vreemdelingenbeleid en op het politieke systeem, zijn Fortuyn en Wilders ook in te delen in de extreemrechtse partijfamilie en passen zij in een traditie van extreemrechts die Nederland kent. Hierdoor is te verwachten dat de media ook voor Fortuyn en Wilders een afwijkende manier van berichtgeven hebben. Dit onderzoek moet die manier van berichtgeven duidelijk maken. De vraag is hierbij ook in hoeverre Wilders op dezelfde manier getypeerd wordt als Fortuyn. In een kwalitatieve analyse van in totaal 193 krantenberichten over Fortuyn en Wilders, is gezocht naar de manier waarop zij door de Nederlandse kranten getypeerd worden. Hieruit komen voor beide politici zeven kenmerken naar voren. Zo wordt Pim Fortuyn getypeerd als een Islamcriticus, die fel is in zijn immigratiestandpunten; een Paars-criticus, met kritiek op het Paarse kabinet; een Volkstribuun, die opkomt voor de burger; een Redenaar, met overtuigingskracht; een Provocateur, die met tegendraadse uitspraken reacties uitlokt; een Ambitieuze leider, die premier wil worden en de ambitie daarvoor bezit; en tot slot als een Rechtse collega, die overeenkomsten vertoont met politici uit het verleden en buitenland. Geert Wilders wordt deels op dezelfde manier getypeerd, deels kennen de media hem andere typeringen toe. Wilders wordt namelijk net als Fortuyn getypeerd als een Islamcriticus, die fel is in het immigratiebeleid; een Volkstribuun, die luistert naar het volk; een Redenaar, met overtuigingskracht; en als een Rechtse collega; die overeenkomsten vertoont met politici uit het verleden, heden en buitenland. Daarnaast wordt Wilders nog getypeerd als een Botterik, die beoordeeld wordt om zijn harde woorden; een Mediaman, die regelmatig in de media verschijnt; en als een Fanatieke Limburger, die om persoonlijke kenmerken en politiek enthousiasme opvalt. Middels een kwantitatieve analyse is bekeken hoe de typeringen tot elkaar in verhouding staan en wanneer er welke typering het meest gebruikt wordt. Daaruit blijkt dat Fortuyn het meest als een Provocateur en Paars-criticus wordt getypeerd, terwijl Wilders het meest als een Botterik wordt beschreven. Tussen de drie kranten is nauwelijks verschil in het gebruik van typeringen, hoewel de Telegraaf net iets kritischer genoemd kan worden. Wanneer er naar de gebeurtenissen gekeken wordt, blijkt dat de typeringen erg onderwerpsgebonden zijn. De Paars-criticus wordt gebruikt wanneer Fortuyn kritiek heeft op het Paarse kabinet, de Botterik wanneer Wilders harde uitspraken doet over de islam. Met een ‘saai’ onderwerp als het afschaffen van de Ster, wordt Wilders nauwelijks getypeerd. Dat geldt ook voor Fortuyn na diens dood.