The dark knight's extremes

Filmcritici beweren dat donker momenteel de modekleur is van Hollywood, waardoor de grootste blockbusters van de afgelopen jaren – als The Incredible Hulk, I Am Legend en Harry Potter – een steeds grimmigere ondertoon hebben. De laatste Batman-film The Dark Knight, van regisseur Christopher Nolan, spant volgens critici de kroon, zowel in donkerte als wat succes betreft. Behalve dat filmcritici opmerken dat blockbusters van de afgelopen jaren steeds heftiger en grimmiger worden, constateren tevens wetenschappelijke onderzoekers grotendeels een geleidelijke toename in de hoeveelheid fysiek geweld en grof taalgebruik op televisie en in films. Zij geven aan dat mediacontent in de loop der jaren complexer en extremer lijkt te worden. In hoeverre het mediageweld daadwerkelijk toeneemt is echter onduidelijk. Verschillende wetenschappelijke studies spreken elkaar namelijk vaak tegen en zijn veelal verouderd. Dit onderzoek is dan ook gestart vanuit de vraag of films daadwerkelijk extremer op het gebied van geweld zijn geworden in vergelijking met eerder uitgebrachte films. Om te voorkomen ongelijksoortige films te vergelijken, is gekozen om een filmreeks van één filmkarakter als onderzoeksobject te nemen. Een dergelijke filmreeks biedt namelijk voldoende overeenkomst tussen de films die met elkaar vergeleken worden. Gekozen is voor de filmreeks van de superheld Batman, aangezien deze reeks uit meerdere succesvolle blockbusters bestaat. Door een specifieke case te onderzoeken, kan bovendien gedetailleerder naar de ontwikkeling van extreme inhoud gekeken worden. Aan de hand van het zogenoemde ‘mixed method design’ is het onderzoek naar extremisering van de Batman-filmreeks uitgevoerd. Door tevens de productiekenmerken van de Batman-films in beschouwing te nemen, zijn verklarende factoren voor de verandering in de Batman-films in het onderzoek betrokken. Door allereerst de besprekingen van filmcritici van de Batman-films onder de loep te nemen, kon een overzicht gekregen worden van de betekenisgeving van recensenten aan de Batman-films en welke aspecten van de films hen zijn opgevallen. Duidelijk is geworden dat in de besprekingen een ontwikkeling te bemerken is naar extremere inhoud. Opmerkelijk is dat de recensenten vanaf de laatste twee films Batman Begins en The Dark Knight een trend naar extremere inhoud bemerken. Deze Batman-films worden voornamelijk omschreven als heftiger, realistischer en intenser. Woorden als ‘extreem’ of ‘extremisering’ worden echter niet expliciet genoemd in de besprekingen. Uit het onderzoek komt verder naar voren dat de Batman-films daadwerkelijk extremer zijn geworden op het gebied van geweld. De totale hoeveelheid geweld is in de laatste film The Dark Knight namelijk meer dan verdubbeld in vergelijking met de eerste productie Batman. De productiecontext heeft een duidelijke invloed gehad op deze trend van extremisering. De kwantitatieve analyse toont aan dat iedere Batman-productie onder leiding van een nieuwe regisseur meer geweld bevat dan de voorgaande Batman-film. De wisseling van regisseur lijkt hierdoor sterk van invloed te zijn geweest op de gewelddadige inhoud. Het stijgende productiebudget en het toenemende aantal betrokken en gespecialiseerde filmbedrijven lijken tevens van invloed te zijn geweest op de geweldstoename in de Batman-filmreeks. Daarnaast lijken ook de media een zekere invloed te hebben gehad op de inhoud van de Batman-films. De hoge winsten voor de laatste Batman-film The Dark Knight bewijzen echter wel dat geweld nog steeds verkoopt, en kan als gevolg hebben dat er voorlopig nog geen einde zal komen aan de extreme geweldshoeveelheden in de Batman-films.