Het motief van een misdaadjournalist. Een onderzoek naar de motivaties van misdaadjournalisten om bronnen in het algemeen en persbureaus in het bijzonder wel of niet te gebruiken tijdens hun nieuwsproductieproces.

Het motief van een misdaadjournalist is de titel van dit onderzoek en refereert naar de motivaties van misdaadjournalisten om bronnen in het algemeen en persbureaus in het bijzonder te gebruiken tijdens hun nieuwsproductieproces. Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Algemeen Nederlands Persbureau (ANP). Sinds de jaren ’80 worden nieuwsorganisaties geconfronteerd met verregaande sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen die een impact hebben op het medialandschap en journalistieke praktijken en routines. Davies (2008) suggereert dat journalisten gedegradeerd zijn van nieuwsmakers tot informatiemakelaars die vooral content recyclen en producten van persbureaus nog steeds vaak gebruikt worden. In tegenstelling het vele onderzoek naar het gebruik van persbureaus waarbij nieuwsberichten geanalyseerd worden (Boyd-Barret, 2000; Lewis et al., 2008; Ruigrok & Scholten, 2009; Welbers et al., 2018), is er in Nederland nauwelijks onderzoek gedaan naar de motivaties die journalisten hebben om deze producten van persbureaus te gebruiken. Om deze reden focust dit onderzoek zich op tien Nederlandse misdaadjournalisten. Met behulp van diepte interviews is het nieuwsproductieproces van de misdaadjournalisten gereconstrueerd. Deze resultaten zorgen ervoor dat het brongebruik van misdaadjournalisten in kaart wordt gebracht. Daarnaast is onderzocht op welk moment de journalisten te maken krijgen met persbureaus en welke functie daarbij horen. Uit het onderzoek zijn vijf motivaties voor het gebruik van bronnen in het algemeen gekomen, waarvan drie motivaties ook gelden voor het gebruiken van persbureaus. (1) Het ideologisch vertrouwen bij bronnen met autoriteit (waaronder ook persbureaus), (2) gevoelsmatig vertrouwen bij jarenlang investering in eigen netwerk (waaronder ook persbureaus), (3) consensus tussen meerdere bronnen (waaronder ook persbureaus), (4) zintuiglijk vertrouwen en (5) contextueel vertrouwen. Tevens zijn er vier motivaties tot stand gekomen voor het gebruiken van persbureaus in het bijzonder: toegenomen werkdruk, meer vrijheid, feitelijke nieuwsverhalen en snelheid. Tot slot zijn er drie motivaties voor het niet gebruiken van persbureaus naar voren gekomen: journalisten willen hun eigen verhaal schrijven, beschikbaarheid van andere nieuwssites of persbureaus en het ANP mist regionale kennis en produceert alleen landelijke nieuws.