Quarantaine-inrichting Heijplaat: van prestigeproject tot verlaten terrein Analyse van de totstandkoming en de alternatieve functies van het Rotterdamse quarantaineterrein (1914-1954)

In 1934 vond de opening van de quarantaine-inrichting Heijplaat in Rotterdam plaats. Het besluitvormingsproces over de realisatie van deze inrichting had ruim zestien jaar geduurd. Tijdens de tweede helft van de negentiende eeuw was al duidelijk geworden dat Rotterdam een goed uitgerust quarantaineterrein nodig had. Epidemieën kwamen destijds namelijk frequent voor. Na de opening is de quarantaine-inrichting echter relatief weinig gebruikt voor het isoleren van mensen die (mogelijk) waren besmet met infectieziekten. Dankzij de vooruitgang in de preventieve geneeskunde waren er in de periode na de opening van het quarantaineterrein aanzienlijk minder epidemieën. Hierdoor was de aanwezigheid van de inrichting minder noodzakelijk geworden en stond het complex de eerste jaren leeg. Daarnaast bleek het lastig om een alternatieve functie te vinden voor de quarantaine-inrichting vanwege het karakter van de gebouwen en de afgelegen locatie van het terrein. Dit onderzoek richt zich daarom op de volgende vraag: Waarom is de quarantaine-inrichting Heijplaat in Rotterdam gebouwd, maar zelden gebruikt voor de bescherming van de volksgezondheid na de opening in 1934? Het besluitvormingsproces over de bouw van het Rotterdamse quarantaineterrein vormt de basis van dit onderzoek, omdat tijdens dit proces de belangen van de betrokken partijen naar voren komen. De besluitvorming voltrok zich tussen twee partijen, namelijk de Gemeente Rotterdam en de Rijksoverheid. Naast het beantwoorden van de hoofdvraag geeft dit onderzoek ook antwoord op de vraag waarom het besluitvormingsproces zo lang heeft geduurd. Binnen deze thesis worden drie invalshoeken gecombineerd om de besluitvorming over de bouw van de quarantaine-inrichting Heijplaat te analyseren, namelijk de medische geschiedenis, internationale betrekkingen en migratiegeschiedenis. Vanuit deze invalshoeken is gekeken naar verschillende primaire bronnen. Het belangrijkste bronmateriaal is afkomstig uit twee archieven uit het Stadsarchief Rotterdam: het Archief van de Gemeentelijke Geneeskundige en Gezondheidsdienst Rotterdam (GG&GD) en het Archief van de Gemeentesecretarie Armwezen of Armenzaken te Rotterdam. Daarnaast vormen historische parlementaire documenten en krantenartikelen ook een belangrijk aandeel van het primaire bronmateriaal.