RISICOANALYSES VOOR KANDIDAAT-WETHOUDERS: EEN SLEUTEL TOT VERTROUWEN IN DE LOKALE OVERHEID

Het vertrouwen in de lokale overheid van de burger is de afgelopen twee jaar afgenomen in Nederland. De regering heeft haarzelf tot doel gesteld om het vertrouwen in de overheid te herstellen. In de afgelopen collegeperiode is een recordaantal wethouders afgetreden. Deze wethouders zijn onderdeel van de lokale overheid. Vaak had dit te maken met een integriteitskwestie. Risicoanalyses voor kandidaat-wethouders zijn een instrument om risico’s op het vlak van integriteit aan te kaarten bij wethouders. Een wetsvoorstel om dit verplicht te maken heeft het nog niet gehaald. In dit onderzoek is het doel om een theorie te toetsen en te kijken of risicoanalyses leiden tot meer vertrouwen in de lokale overheid en of de mate van vertrouwen afhankelijk is van de uitvoerder van deze analyse; een extern bureau, de burgemeester of een commissie van raadsleden vanuit de gemeenteraad. Dit wordt gedaan aan de hand van de volgende onderzoeksvraag: In hoeverre leidt de uitvoering van risicoanalyses voor kandidaat-wethouders tot vertrouwen in de lokale overheid? In dit onderzoek wordt een experimenteel vignetonderzoek gebruikt om antwoord te verkrijgen op de hoofdvraag. Er wordt gebruik gemaakt van vier vignetten. Eén vignet gaat uit van geen uitvoering van een risicoanalyse voor kandidaat-wethouders en de andere drie gaan uit van wel uitvoering van een risicoanalyse voor kandidaat-wethouders. Deze drie vignetten verschillen op het vlak van de uitvoerder hiervan, namelijk een extern bureau, de burgemeester of een commissie van raadsleden. De respondent krijgt willekeurig een vignet toegewezen en vult hierbij een vragenlijst over vertrouwen in de lokale overheid in. De resultaten laten zien dat bij uitvoering van een risicoanalyse voor kandidaat-wethouders het vertrouwen in de lokale overheid significant hoger is dan bij geen uitvoering hiervan. Door deze conclusie wordt de aanbeveling gedaan om de risicoanalyses voor kandidaat-wethouders verplicht te laten uitvoeren bij gemeenten en daarnaast dat de gemeente duidelijk communiceert naar de burgers dat deze worden uitgevoerd