Reis naar de toekomst: Intergenerationeel bestuur in gemeentelijke beleidsontwikkeling

Complexe problemen zoals klimaatverandering en de coronapandemie kunnen ertoe leiden dat toekomstige generaties grote lasten moeten dragen. Dit besef uitte zich decennia geleden in een roep om duurzame ontwikkeling. Recent heeft het specifiekere begrip just sustainabilities haar intrede gedaan in het debat, waarbij het op rechtvaardige wijze verbeteren van de kwaliteit van leven en welzijn voor zowel huidige als toekomstige generaties centraal staat. Om dit te bereiken is het belangrijk dat beleidsmakers en bestuurders een langetermijnblik toepassen waarbij toekomstige generaties in overweging worden genomen, ofwel intergenerationeel bestuur. Dit blijkt echter in de praktijk een uitdaging. Deze scriptie bestudeert daarom wat intergenerationeel bestuur inhoudt en hoe het een rol kan spelen bij het integreren van just sustainabilitiesin gemeentelijke beleidsontwikkeling. Specifiek is dit onderzocht bij het cluster Stadsontwikkeling (SO) van de Gemeente Rotterdam. Dit onderzoek stelt intergenerationeel bestuur voor als overkoepelende term die opvattingen van langetermijndenken gerelateerd aan toekomstige generaties samenbrengt. Vanuit bestaande literatuur zijn definities van de begrippen just sustainabilities en intergenerationeel bestuur opgesteld, waarbij het laatste begrip is vormgegeven op basis van theorieën vanuit governance, Futures Studies en generatiegerechtigheid. Vervolgens is door participatieve observatie, een documentstudie en interviews onderzocht hoe en in hoeverre intergenerationeel bestuur en just sustainbilities al een rol spelen in beleidsontwikkeling binnen het cluster SO. Als sluitstuk van het onderzoek is middels een spelsimulatie bestudeerd welke rol een interactief rollenspel kan spelen in een proces van intergenerationeel bestuur. Uit het onderzoek blijkt dat just sustainabilities aanwezig is in beleidsprocessen binnen het cluster SO, maar dat de prioritering van huidige generaties regelmatig de overhand krijgt. Ook wordt binnen het cluster aan toekomstdenken gedaan, maar dit gebeurt niet op systematische wijze en hierbij worden niet specifiek toekomstige generaties betrokken. De belangrijkste bevinding is dat het doorlopen van een proces van intergenerationeel bestuur helpt om just sustainabilities op holistische wijze te integreren in beleidsvorming, waarbij vanuit een gedeeld toekomstbeeld maatschappelijke, economische en ecologische aspecten op gelijke voet in overweging worden genomen. Uit deze conclusies vloeien een aantal aanbevelingen voort. Ten eerste wordt aanbevolen om initiatieven binnen het cluster SO waarbij toekomstdenken al een significante rol aanneemt te bundelen. Ook wordt geadviseerd om de nadruk op projectmatig werken te 8 verschuiven naar procesmatig werken, waarbij de lange termijn minder snel uit het oog verdwijnt. Deze twee stappen zullen bijdragen aan het succesvol integreren van intergenerationeel bestuur binnen het cluster. Geadviseerd wordt deze methodiek op systematische en structurele wijze toe te gaan passen bij beleidsvormingsprocessen. Verder wordt aanbevolen om middels intergenerationeel bestuur traditioneel meer ‘kortetermijndenkers’, zoals teamleiders, projectmanagers en wethouders, mee te nemen in het proces van toekomstdenken. De laatste aanbeveling betreft het vergroten van futures literacy binnen het cluster. Voorgaande stappen zullen hieraan bijdragen en uiteindelijk zorgen dat het meenemen van de verre toekomst in beleidsprocessen collectief gewaardeerd en begrepen wordt