De overheid als scheidsrechter wanneer polarisatie op de loer ligt

Als gevolg van de coronacrisis is een verdeeldheid in het Nederlandse publieke debat ontstaan. Er zijn meningsverschillen over kwesties waar wetenschappelijke consensus over bestaat. Dit kan worden verklaard vanuit het motivated reasoning concept, wat zowel bij burgers als politici is aangetoond. Motivated reasoning benadrukt dat mensen informatie zo verwerken dat het overeenkomt met hun bestaande gevoelens en overtuigingen. Als de informatie overeenkomt met iemands overtuigingen is het aannemelijker dat de informatie positief geïnterpreteerd wordt, als de informatie niet overeenkomt is het aannemelijker dat de informatie negatief beoordeeld wordt (Baekgaard & Serritzlew, 2015). Ten tijde van verdeeldheid ligt er een belangrijke taak voor de overheid om als scheidsrechter op te treden (Geels, 2021). Deze rol is voor een deel afkomstig uit het actuele new public governance denkbeeld. Om deze rol te kunnen vervullen is het belangrijk om te achterhalen of, in tegenstelling tot burgers en politici, ambtenaren geen gebruik maken van motivated reasoning bij het beoordelen van informatie. Want juist binnen de overheid speelt prestatie-informatie een grote rol door de grote verantwoordingsgraad, de behoefte aan transparantie bij besteding van publieksgeld en het idee dat informatie over hoe organisaties presteren een bijdrage kan leveren aan beter overheidsbeleid en uiteindelijk zal lijden tot een grotere publieke waarde voor de belastingbetaler (Van Lindenberg & Van der Stap, 2016). In dit onderzoek is onderzocht of er sprake is van een motivated reasoning bias bij het beoordelen van prestatie-informatie onder rijksambtenaren. Deze theorie is getest aan de hand van een gerandomiseerd surveyexperiment onder 171 Nederlandse rijksambtenaren werkzaam bij het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. In dit experiment is expliciet gekeken of de houding ten opzichte van de publieke sector van invloed is op het juist aanwijzen van de best presterende organisatie. Uit dit onderzoek is gebleken dat rijksambtenaren een lichte voorkeur hebben voor de publieke sector, maar er is geen bewijs gevonden dat er sprake is van een motivated reasoning bias bij het beoordelen van prestatie-informatie door rijksambtenaren