“De gevolgen zijn acuut en zwaar” - Samenleven onder invloed van Wilders, door de bril van de elite

Op 22 november behaalde de rechts-populistische Partij voor de Vrijheid met 37 zetels een opmerkelijke overwinning bij de Tweede Kamerverkiezingen. Niet alleen reageerden veel mensen uiteenlopend op deze overwinning, maar ook de media, inclusief columnisten, besteedden uitgebreid aandacht aan de verkiezingsuitslag. Aangezien columns dienen als een weerspiegeling van hoe de maatschappelijke elite kijkt naar specifieke politieke vraagstukken en de verkiezingsuitslag kan bijdragen aan een toenemende polarisatie binnen de samenleving, is er middels een kritische discoursanalyse onderzocht hoe columnisten schrijven over de gevolgen van de verkiezingswinst. Dit onderzoek vult een lacune op door een kritische discoursanalyse uit te voeren van columns over een actuele gebeurtenis die relevant is voor Nederland, namelijk de verkiezingswinst van de PVV. Binnen dit onderzoek zijn dertien columns geanalyseerd over de gevolgen van de verkiezingswinst voor de samenleving. Hierbij zijn verschillende concepten uit de literatuur over de impact van populistische machtsovername op de samenleving en strategieën die door columnisten kunnen worden ingezet, als analytische lenzen gebruikt om naar de data te kijken. Uit dit onderzoek blijkt dat columnisten overwegend negatief schrijven over de mogelijke gevolgen van de verkiezingswinst, waarbij kritisch wordt gekeken naar een mogelijk premierschap van Wilders en de standpunten van de PVV. Daarnaast wordt de bedreiging voor de democratie en rechtsstaat, de toenemende polarisatie, de normalisatie van radicaal-rechtse ideeën en het negatieve effect op de internationale betrekkingen van Nederland benadrukt als mogelijke gevolgen. Ook worden de dynamieken van antipluralisme, othering, racisme, haat en discriminatie door columnisten aan het licht gebracht. Ondanks de hoofdzakelijk negatieve toon van columnisten over de gevolgen van de verkiezingswinst zijn er ook enkele columnisten die oproepen tot relativering van de winst. Daarnaast maken columnisten vaak gebruik van expertise en onderzoeksgegevens in hun teksten en betrekken ze lezers door vragen te stellen. In het bijzonder viel op dat Trump en Wilders herhaaldelijk met elkaar werden vergeleken. De onthulde tactieken van columnisten, zoals het frequent gebruikmaken van vergelijkingen en uitdrukkingen, vullen bestaande literatuur aan. De overwegend negatieve berichtgeving van de columnisten over de verkiezingswinst kan mogelijk bijdragen aan een negatief maatschappelijk klimaat rondom de PVV en haar beleid.