Handelen naar veiligheid in de GGZ.

Dit bachelor eindwerkstuk sociologie richt zich op verschillende risicobeheersingstrategieën die binnen organisaties worden ingezet ten behoeve van veilig handelen. In de literatuur vindt men een lange geschiedenis in onderzoek naar veiligheid waarbij er zich gaandeweg, steeds meer een aandacht voor de handelingstrategieën binnen de individuele werknemers voordoet. Niet langer is het alleen het bureaucratisch veiligheidsbeleid dat door onderzoekers wordt aangedragen als methode om de veiligheid te bevorderen, ook individuele, informele handelingstrategie blijken een belangrijke rol te spelen in het voorkomen van onveilig gedrag. Hierbij wordt een top-down perspectief met een bottomup perspectief gecombineerd waarmee een meer compleet beeld van risicobeheersingstrategieën wordt weergegeven. Literatuur onderzoek toont, dat er naast bureaucratisch veiligheidsbeleid, er een informele handelingstrategie omschreven als vakmanschap, van belang is in het reduceren van onveilig handelen en het verhogen van veiligheid (Mascini & Bacharias, 2008). In dit etnografisch veiligheidsonderzoek wordt gebruikgemaakt van een subjectieve meting waarbij met een vragenlijst, beantwoord door uitvoerende werknemers van de GGZ Noord- en Midden Limburg, wordt onderzocht hoe dit vakmanschap en bureaucratisch veiligheidsbeleid individueel en interactief van invloed zijn op onveilig handelen. Daarbij wordt gevonden dat naarmate er sprake is van een geringe machtsafstand tussen de hiërarchische lagen van de organisatie, vakmanschap het bureaucratisch veiligheidsbeleid ondersteunt in het voorkomen van onveilig handelen. Bij een grote machtsafstand bestaat dit verband niet. Dit onderschrijft het belang van een geringe machtsafstand en goede interactie tussen hiërarchische posities binnen de organisatie, voor een goede samenwerking tussen bureaucratisch veiligheidsbeleid en vakmanschap, waarmee onveilig handelen kan worden voorkomen. Een derde concept; collective mindfulness (Weick, 1999) welke ook beoogt top-dow en bottom-up met elkaar te combineren, blijkt onder controle van bureaucratisch veiligheidsbeleid en vakmanschap, zijn negatieve effect op de afhankelijke variabele, onveilig handelen te verliezen en juist een positief verband met onveilig handelen te hebben. De aanwezigheid van een collectieve mindfulness verhoogt het onveilig handelen. Hiermee toont dit onderzoek dat het positieve effect van collective mindfulness op veiligheid (Weick, 1999; Vogus & Sutcliffe, 2007), kan worden verklaard door de contingente en interactieve combinatie van bureaucratisch veiligheidsbeleid en de elementen van vakmanschap; tacit knowledge, beslissingsruimte en persoonlijke verantwoordelijkheid.