Best practices in actie

Veel verbeteringen en zorginnovaties worden in de langdurige zorg traag of soms helemaal niet ingevoerd. Dit was voor het ministerie van VWS aanleiding om een kwaliteitsprogramma te initiëren. Dit Zorg voor Beter programma brengt zorgorganisaties die werkzaam zijn in de langdurige zorg bij elkaar om op projectmatige basis kennis en best practices over praktische zorgthema’s uit te wisselen of te ontwikkelen. Dit onderzoek laat zien dat best practices ondoorzichtig kunnen zijn en daarmee vragen oproepen over hun werkingsmechanisme. Dit onderzoek grijpt op de onduidelijkheid in door de volgende vraag te beantwoorden: Hoe kan het werkingsmechanisme van best practices uit de Zorg voor Beter (plus) projecten in de langdurige zorg begrepen worden? Dit onderzoek kent een kwalitatieve onderzoeksopzet en onderzoekt best practices met vier casestudies. De casestudies behandelen vier Zorg voor Beter (plus) projecten waarvan de verbeterprojecten valpreventie en medicatieveiligheid bij een zorgorganisatie voor ouderen plaatsvinden en de twee verbeterprojecten terugdringen vrijheidsbeperkende maatregelen en sociale participatie bij een organisatie voor lichamelijke en verstandelijke gehandicapten. In totaal zijn twaalf respondenten uit de vier verbeterteams geïnterviewd en maakten een documentenanalyse en observaties over de verbeterpraktijken onderdeel uit van de onderzoeksdata. De onderzoeksdata is bestudeerd met een analysekader dat is gebaseerd op de Actor Netwerk Theorie (ANT). In dit analysekader hebben best practices een sleutelrol omdat zij als vertalende netwerken worden waargenomen. De best practices maken herinterpretaties over de waarden of opdracht van een verbeterproject mogelijk, wat volgens de ANT, de enigste manier is om de ontwikkeling, stabilisatie of uitbreiding van een werkpraktijk over een verbeterthema te stimuleren. Dit onderzoek laat zien dat de ANT handvaten biedt om het werkingsmechanisme van best practices te analyseren. De best practices uit de verbeterprojecten grijpen in op vier gebieden: het problematiseren van een verbeterthema, betrokkenheid stimuleren, rollen, invloed en verantwoordelijkheden rondom een verbeterthema benoemen en verbeterpraktijken mobiliseren. De casestudies geven weer dat materialen en documenten een belangrijke rol spelen in de vertalende netwerken. Herinterpretaties worden gestimuleerd door de tijdelijke duur van verbeterprojecten en een open overlegcultuur. De casestudies laten zien dat het onderhouden van vertalende interacties van belang is om de continuïteit en stabiliteit van best practices te behouden.