Verantwoordelijkheden rond vermijdbare sterfte

De veranderingen in het zorgsysteem hebben geleid tot een toenemende vraag naar transparantie over de prestaties in de zorg en het verlangen naar een duidelijke verdeling van verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van zorg. Dit roept de vraag op hoe verantwoordelijkheidsverdeling in ziekenhuizen geregeld is en welke rol prestatie-indicatoren hierin spelen. De Hospital Standardized Mortality Ratio (HSMR) is één van de prestatieindicatoren die opgenomen is in de basisset van de Inspectie voor de Gezondheidszorg, die in 2010 gepubliceerd zal worden. De HSMR geeft een indicatie van het aantal vermijdbare sterfgevallen in een ziekenhuis. De toebedeling van verantwoordelijkheid voor sterfte leidt tot veel discussie. In deze afstudeerscriptie is dan ook onderzocht welke bijdrage de HSMR kan leveren in deze discussie over de toebedeling van verantwoordelijkheid voor sterfte in ziekenhuizen? De hoofdvraag luidde; ‘Hoe is het registratieproces rondom de HSMR georganiseerd en welke rol speelt de HSMR in de toebedeling van verantwoordelijkheid voor sterfte ?’ Om de hoofdvraag te beantwoorden is kwalitatief onderzoek gedaan in het Kennemer Gasthuis (KG) te Haarlem. Dit is een topklinisch opleidingsziekenhuis. Om de data voor het onderzoek bijeen te krijgen is gebruik gemaakt van semi-gestructureerde interviews en observaties van het registratieproces. Uit dit onderzoek blijkt dat het registratieproces rondom de HSMR sneller kan verlopen en dat de beschikbaarheid, tijdigheid en volledigheid van informatie tekort schiet. Ook worden ‘palliatieve’ patiënten verkeerd geregistreerd en verloopt de informatie overdracht niet altijd vlekkeloos. Hierdoor raakt de uiteindelijke HSMR uitkomst vervuild. Real Time Monitoring (RTM) is het systeem waaruit de HSMR uitkomst voortkomt. Gebleken is dat de implementatie van RTM een lage prioriteit heeft en dat weinig tot niets met de HSMR uitkomst gedaan wordt. De toebedeling van verantwoordelijkheid voor sterfte blijkt erg lastig door het gedrag van de medisch specialist, de heersende normen en waarden en de gebrekkige communicatie rondom sterfte en het erkennen van fouten. Geconcludeerd kan worden dat de HSMR in het KG op dit moment geen rol speelt in de toebedeling van verantwoordelijkheid voor sterfte. Hierin wordt van de HSMR in de toekomst echter een grote bijdrage verwacht door het zichtbaar maken van oorzaken voor sterfte en het openbreken van beperkende factoren rondom sterfte, zoals heersende normen en waarden, gedrag en communicatie, door het verschaffen van objectieve waarden. Voorwaarden voor succesvolle invoering van de HSMR zijn correcte en tijdige data invoer, een implementatieteam waar een voorbeeldwerking van uit gaat, een open bedrijfscultuur waarin men elkaar kan, mag en durft aan te spreken op de uitkomsten van de HSMR en tot slot een leiding die in de visie, missie, normen en waarden en budget het streven naar continue kwaliteitsverbetering en een lerende organisatie centraal stelt; Dan kan de HSMR als interne prestatie-indicator daadwerkelijk bijdragen in het makkelijker maken van de toebedeling van verantwoordelijkheid voor sterfte.