Hoe Populistisch is Leefbaar Rotterdam tijdens de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen van 3 maart 2010

Sinds 2002, het jaar waarin politicus Pim Fortuyn opkwam in de Nederlandse politiek, is het gebruik van de term populisme exponentieel toegenomen binnen het publieke debat. Ook vandaag de dag blijkt de term nog altijd onverminderd populair. Desondanks is het merkwaardig genoeg vaak onduidelijk wat er precies met de term bedoeld wordt. Waarschijnlijk komt dit door het feit dat tal van zaken in het publieke debat onder de noemer populisme worden geschaard. Zodoende wordt er op uiteenlopende wijze betekenis toegekend aan de term. Wat houdt populisme nu precies in? In dit onderzoek wordt de betekenis achter de term populisme onderzocht aan de hand van de lokale politieke partij Leefbaar Rotterdam. De partij is sinds haar oprichting in 2002 binnen het publieke debat namelijk veelvuldig als populistisch bestempeld. Met de gemeenteraadsverkiezingen van 3 maart 2010 in het vooruitzicht leek het mij interessant te onderzoeken in hoeverre Leefbaar Rotterdam tijdens hun campagne daadwerkelijk populistische kenmerken vertoont. Deze thesis is daarom gebaseerd op de volgende hoofdvraag: Wat is populisme precies en in hoeverre is Leefbaar Rotterdam populistisch, volgens Koen Vossen’s populismedefinitie, tijdens de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen van 3 maart 2010? De kenmerken van populisme ontleen ik aan een artikel van politicoloog Koen Vossen uit 2009. Na uitzetting van het wetenschappelijke debat ten aanzien van populisme blijkt dat met de term een politiek verschijnsel wordt bedoeld. Wat het verschijnsel nu precies inhoudt blijft echter nog steeds onduidelijk. Er blijkt slechts consensus te bestaan op één punt, namelijk dat de kern van het fenomeen ligt in het politieke oerconflict tussen het deugdzame ‘volk’ en de slechte ‘elite. Hierbij werpt de populist zich op als de vertegenwoordiger van het mythische begrip ‘volk’. Populisme lijkt zich daarbij niet te beperken tot een bepaalde politieke stroming of uitingsvorm. De term heeft hierdoor slechts analytische meerwaarde wanneer deze vergezeld gaat van een specifieke definitie. Leefbaar Rotterdam is een lokale politieke partij die geen binding heeft met een landelijk partijkader, dit terwijl dat bij de meeste lokale partijen wel het geval is. De lokale lijsten, de categorie Leefbaar Rotterdam behoort, maken sinds begin jaren negentig een opmerkelijke groei door binnen de Nederlandse politiek. Binnen deze beweging van lokale lijsten vormt een veronderstelde kloof tussen burger en politiek de belangrijkste politieke motivatie. Door de gevestigde politieke orde in Nederland werden de politieke nieuwkomers echter tegemoet getreden als onvolwaardige politieke medespelers. Zo ook Leefbaar Rotterdam die desondanks voor de nodige lokale bestuurlijke veranderingen bleek te kunnen zorgen. Om te onderzoeken in hoeverre Leefbaar Rotterdam tijdens hun campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen van 3 maart 2010 populistische kenmerken aan de dag legt heb ik tijdens de campagneperiode gefungeerd als participerend observant bij de partij. Ter ondersteuning van deze onderzoeksmethode heb ik eveneens de berichtgeving over de partij in lokale en landelijke dagbladen onderzocht. Uit het onderzoek blijkt dat de Leefbaar Rotterdam in deze periode slechts een deel van de gehanteerde populismekenmerken aan de dag heeft gelegd. Misschien is de aanhoudende aanwezigheid van zwaargewicht Leefbaar Rotterdam binnen de lokale politiek in de Maasstad echter nog wel van een grotere betekenis.