Poëzie in de jukebox

De toekenning van de Nobelprijs voor Literatuur aan de Amerikaanse muzikant Bob Dylan heeft in het Nederlandse culturele veld niet alleen een polemiek veroorzaakt tussen schrijvers en musici over de terechtheid van de toekenning, maar ook over wat er onder literatuur en muziek wordt verstaan en hoe de verschillende culturele velden en hun producten gepositioneerd zijn in het culturele veld. In dit kwalitatieve onderzoek is er door middel van interviews met totaal 12 voor- en tegenstanders aan de productiekant uit beide velden geprobeerd om deze polemiek op een wetenschappelijke manier te analyseren en is deze aan de hand van een uitgebreid theoretisch kader, met daarin een divers aantal onderdelen waarop het culturele veld en specifieke culturele velden zoals literatuur en muziek worden onderzocht, getoetst voor een huidig beeld van het Nederlandse culturele veld. De focus van dit onderzoek ligt daarbij op de manier waarop de muzikale en literaire velden zich afscheiden door middel van symbolische grenzen, maar ook hoe er strijd wordt gevoerd rondom de conceptualisering van product specifieke kenmerken en om economisch kapitaal. Daarbij is er gekeken naar hoe verschillende actoren, waaronder het Nobelprijs Comité, bepalend zijn voor de manier waarop het culturele veld is ingericht en wat dit betekent voor de producenten van literaire en muzikale producten. De toekenning aan Bob Dylan bleek een vruchtbare bodem voor een polemiek die al een langere tijd speelde. De strijd rond symbolisch kapitaal blijkt daarbij onder druk te staan van economisch kapitaal, wat door middel van subsidies en consumentisme behaald kan worden. Bij het conceptualiseren van literaire waardes en kwaliteitskenmerken in de kunst blijkt dat de emotionele individuele ervaring van de consument voor de respondenten leidend is en waardoor er geen wetmatigheden rondom productkwalificatie gesteld kunnen worden. Aan de andere kant laat dit onderzoek zien dat mediapersoonlijkheden een steeds grotere invloed spelen in de smaakbepaling en genreclassificering van culturele producten en daarmee indirect een grote invloed uitoefenen op de toekenning van economisch en symbolisch kapitaal. Het Nobelprijs Comité wordt hierin een dubbelzijdige rol aangemeten, doordat deze voor de producenten in het veld aan status van professionele en eervolle erkenning inboet, maar dat deze status door de media in de maatschappij overeind wordt gehouden. Wat betreft de technische verschillen tussen literaire en muzikale producten wordt er een discussie gevoerd over de mogelijkheid om de songtekst uit te schrijven en te isoleren van de muzikale componenten eromheen. De symbolische strijd richt zich met name op het literaire veld waarbinnen een interne strijd wordt genoemd om symbolisch kapitaal en het aanleggen van grenzen door middel van statustoekenningen en een positionering in het culturele veld. Dit wordt door de voorstanders gezien als een reactie op het afnemende belang van het literaire veld binnen het culturele veld als geheel. Daarbij worden er misvattingen besproken over de mate van economisch kapitaal binnen het muzikale veld en over de status van popmuziek als lager soort, waarbij toekenning van Bob Dylan door de muzikanten wordt gezien als een kwalitatieve erkenning voor muzikale producten.