De schaduw van de tijd Een onderzoek naar de betekenis van de oprichting van de Joodse staat in de herinnering van tweede generatie Nederlandse Israëli’s

In 1948 is de staat Israël opgericht. In 2018 werd het zeventig jarig bestaan van de staat gevierd, dat de aanleiding vormde tot het onderwerp van deze scriptie. Deze scriptie is het resultaat van een onderzoek naar de betekenis van de oprichting van de staat tegen de achtergrond van de Holocaust voor tweede generatie Nederlandse Israëli’s. De betekenis van de staat wordt in deze scriptie uiteengezet door vanuit het concept postmemory de gesprekken te analyseren, die gehouden zijn met enkele tweede generatie Nederlandse Israëli’s. Het concept postmemory kan gedefinieerd worden als de overdracht van een herinnering aan een persoonlijk, collectief of cultureel trauma van (voor)ouders op het nageslacht. Het Zionisme, het verlangen van de Joden wereldwijd naar het oprichten van een eigen staat, is ontstaan tijdens de Diaspora, de wereldwijde verstrooiing van de Joden na de verwoesting van Jeruzalem in 70 na Christus. Deze wens tot terugkeer naar Palestina, het land van hun voorouders, was gegrond op de religieuze overtuiging dat God het land aan de Joden had beloofd en dat de vervulling van deze belofte vooraf zou gaan aan de komst van de Messias. Dit wordt ook wel het klassieke Zionisme genoemd. Aan het einde van de negentiende eeuw ontstaat het moderne zionisme, naar aanleiding van het groeiende antisemitisme. Theodor Herzl overtuigt de Europese Joden dat de oprichting van een eigen staat de enige oplossing is voor het antisemitisme. De geschiedschrijving omtrent de oprichting van de staat is vanuit Zionistisch perspectief geschreven, maar vanaf de jaren ’80 wordt de geschiedschrijving kritisch herschreven door de Nieuwe Historici. Zij erkennen de slachtofferrol van de Palestijnen en beschuldigen de Joden van gewelddadige verdrijving van de Palestijnen uit Israël. De mentale en praktische betekenis van de oprichting van de staat voor tweede generatie Nederlandse Israëli’s, is onderzocht aan de hand van interviews die in Israël zijn gehouden. Zij vertellen over het trauma van hun ouders, hoe dit heeft doorgewerkt in hun opvoeding en aan hen is doorgegeven en tegen welke praktische gevolgen van de oprichting van de staat zij in het dagelijks leven aanlopen. Uit de interviews kwam naar voren dat, naast postmemory, collective memory eveneens een belangrijke rol speelt in de herinnering aan de oprichting van de staat, omdat persoonlijke herinneringen niet losgemaakt kunnen worden van de gemeenschappelijke herinneringen van het volk. De opvoeding, het motief voor vertrek, de persoonlijke visie op het zionisme, de visie op het Palestijns-Israëlisch conflict en de dagelijkse problemen waar de respondenten tegenaan lopen, kwamen op veel vlakken totaal niet overeen. Er is dus geen eenduidig narratief aangaande de herinnering aan de oprichting van de staat vast te stellen. De tweede generatie blijkt allesbehalve gematigder ten opzichte van de Palestijnen en hadden geen van allen ooit gehoord over de Nieuwe Historici. Wel speelt voor allen de erkenning van de staat een belangrijke rol, waar het zowel intern als extern aan ontbreekt in de beleving van de respondenten. Voor de tweede generatie is erkenning van de staat van grote betekenis, omdat de wortels van hun identiteit daar liggen.