Sport als doel, middel en resultaat

Sport neemt in het overheidsbeleid een belangrijke rol in. Het ministerie van VWS wil dat in 2012 het percentage inactieve volwassen Nederlanders maximaal 5% is. Om actief in te kunnen zetten op sportbeleid zijn subsidieregelingen door de overheid ingesteld om sportdeelname te vergroten. De gemeente Vught heeft de doelstelling van het kabinet opgepakt en in het voorjaar van 2004 is door de gemeente Schijndel en de gemeente Vught bij het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport een subsidieaanvraag ingediend voor de regeling Breedtesportimpuls. Sporten heeft niet alleen direct effect op de gezondheid van een individu, maar heeft daarbij ook effect op de directe omgeving. Sport wordt vaak beoefend bij sportclubs in de directe omgeving van het individu. De vraagstelling die binnen deze evaluatie centraal staat, luidt: Wat is de kwaliteit van het gevoerde sportbeleid in de gemeente Vught ten aanzien van de Breedtesportimpuls? Het doel van de Breedtesportimpuls is het versterken van bestaande structuren en organisaties. De uitvoering heeft plaatsgevonden binnen die bestaande structuren, zodat de continuïteit van de projecten gewaarborgd blijft. Daarbij wordt in de BSI ingezet op doelgroepen waar nog winst te behalen valt: kinderen, jongeren, ouderen en het versterken van verenigingen. Sportbeoefening kan een belangrijke bijdrage leveren aan sociaal menselijke waarden zoals, leefbaarheid, integratie, voorkomen van overlast en gezondheid. Sport wordt dan als middel ingezet, maar sport is ook een doel op zich: het is leuk om te doen. In Vught is sprake van een breed verenigingsleven, waaraan veel inwoners deelnemen. Conform de subsidieaanvraag bij het ministerie van VWS zijn in het kader van de Breedtesportimpuls vier projecten uitgewerkt: 1. verenigingsondersteuning; 2. de Sportieve Brede School, voor kinderen in de basisschoolleeftijd; 3. sport in de wijk, voor jongeren van 12-20 jaar; 4. sportstimulering voor mensen met een beperking. Wanneer de gemeente in het sportbeleid inzet op specifieke doelgroepen, zullen deze doelgroepen eerder in contact kunnen komen met sport. Door middel van de inzet van de Breedtesportimpuls is binnen de gemeente Vught meer aandacht besteed de doelgroepen kinderen, jongeren en mensen met een beperking te binden aan sportverenigingen en te laten deelnemen aan sportieve activiteiten. De initiatieven in de verenigingsondersteuning hebben bij de verenigingen die hebben deelgenomen, ertoe bijgedragen dat vrijwilligers binnen verenigingen zich hebben kunnen professionaliseren. Echter moet wel opgemerkt worden dat de deelname aan de cursussen niet een overweldigend aantal was. Dit kan er op duiden dat er of te weinig publiciteit is gemaakt over het cursusaanbod, dat de verenigingen al voldoende geprofessionaliseerd zijn of voldoende ondersteuning via de lokale sportbonden ontvangen. De deelname aan de verschillende deelprojecten draagt ertoe bij dat de huidige structuren in de verenigingen en in de Vughtse structuren versterkt zijn. Verenigingen zijn qua ledenaantallen, aantal vrijwilligers en doelgroepen over het algemeen constant gebleven. Meer sportieve activiteiten leiden tot minder overgewicht. Echter is dit deels gebaseerd op een logische redenering, want er is geen onderzoek gedaan naar het (over)gewicht van kinderen in Vught voor de start en na afloop van het project. Desondanks biedt de combinatie van een meer professionele gymles tijdens schooltijd en het naschoolse aanbod meer mogelijkheden. De kinderen die niet deelnemen aan het beweegaanbod na schooltijd, krijgen tijdens schooltijd meer en een beter sport- en beweegaanbod aangeboden waartoe zij min of meer verplicht worden. De jongeren zijn meer gestimuleerd geraakt om te gaan sporten door deelname aan de WhoZnext teams. Jongeren motiveren jongeren, waardoor de kans groter wordt dat er een olievlekprincipe ontstaat. De mogelijkheid dat jongeren sportprojecten opstarten die zij leuk vinden, draagt ertoe bij dat de jongeren meer bewegen, maar daarbij ook meerdere vaardigheden ontwikkelen die zij later als ze ouder worden kunnen gebruiken. Het aanbieden van faciliteiten biedt mogelijkheden om meer mensen met een beperking te laten deelnemen aan sport. Hiervoor moeten wel randvoorwaarden in orde zijn, zoals duidelijke communicatie over de mogelijkheden tussen zowel de aanbod- als vraagzijde. Het realiseren van een digitale databank dat het vrijetijdsaanbod in beeld brengt, is nog niet gerealiseerd. Het Sportement is een succes gebleken omdat op een leuke manier de vraag- en aanbodzijde in beeld is gebracht. Mensen met een beperking die moeilijker de stap zetten om te gaan sporten, kunnen mede door deze evenementen geprikkeld worden om zich bij een vereniging aan te sluiten. Vanuit de BSI is alleen ingezet op de doelgroep die zelfstandig woont. Alle doelgroepen hebben behoefte om mee te willen draaien in de maatschappij. Mijn inziens is dit een aandachtspunt voor de gemeente Vught. Een overweging hierbij is dat er eventuele hogere kosten aan verbonden zijn voor bijvoorbeeld de sportverenigingen die aanpassingen moeten doen. De doelgroepen die gaan sporten zullen naast het feit dat zij gezonder leven ook neveneffecten ondervinden. Zo kan sport een bindend middel zijn en het sociale netwerk van een individu vergroten. Sport is belangrijk voor mensen met een beperking. Zij kunnen hierdoor hun sociale netwerk vergroten. Sport biedt niet alleen voor speciale doelgroepen mogelijkheden tot integratie, maar voor eenieder om zich te binden aan een vereniging of leden binnen deze vereniging. Hierdoor kan de kwaliteit van iemand zijn leven verbeterd worden. De fitnessbranche is de laatste jaren sterk in ontwikkeling en sinds de tweede helft van de jaren negentig is het aantal fitnesscentra zeer sterk gegroeid van 400 tot ruim 2000 fitnesscentra in Nederland. Bijna de helft van alle fitnesscentra is na 2000 geopend en in 2006 is er toename van 14% gemeten (Policy Research Corporation, 2008). Ook in Vught zijn er meerdere fitnesscentra. Vanuit de BSI is hier niet op ingezet, terwijl toch steeds meer mensen individueel sporten. Dit is een punt van aandacht voor de gemeente Vught. Om het sportbeleid te laten werken en projecten op te starten, wordt er een behoorlijke mate van samenwerking verwacht tussen verschillende kernpartners. Samenwerking kan een intensief en ingewikkeld proces zijn, waarin niet altijd alles vanzelf gaat. Sturing vanuit de gemeente Vught is een essentieel punt. Sommige projecten zijn later opgestart dan gepland door afwezigheid van de projectmedewerker en doordat de opstart van een aantal projecten meer tijd heeft gekost dan gepland. De continuïteit in de projecten stagneerde van tijd tot tijd. Het is belangrijk in de opstart van projecten sturing te geven en duidelijke doelen te formuleren, zodat professionals die de projecten uitwerken duidelijkheid en richtlijnen hebben.