U VRAAGT, WIJ DRAAIEN

Minister van OCenW, Roland Plasterk, uitte in 2008 zijn zorgen over het behoud van de kwaliteitsjournalistiek. Hij stelde de Tijdelijke Commissie Innovatie en Toekomst Pers aan om een toekomstadvies uit te brengen. In tegenstelling tot de minister en vele anderen had deze commissie in haar advies veel aandacht voor de positie van het specifieke persbureau ANP. Volgens de commissie kan dit bureau binnen het huidige krachtenveld de kwaliteit van zijn nieuws moeilijk waarborgen. Deze kwaliteit is in de gehele Nederlandse journalistieke infrastructuur van groot belang. Daarnaast is het nieuws van persbureaus in het algemeen zeer bepalend voor ons wereldbeeld. Volgens Nick Davies gaat het minder slecht met persbureaus. Zij profiteren van de werkdruk op andere nieuws¬redacties. Volgens hem is 70 tot 80 procent van het nieuws dat te lezen is in de Britse krant klakkeloos overgenomen van hetgeen persbureaus en de PR-industrie kranten aanleveren. Als nieuwsredacties steeds meer afhankelijk worden van persbureaus is het van belang na te gaan hoe persbureaus functioneren. Dit onderzoek zet het functioneren van de specifieke Amsterdamse redactie van persbureau Reuters uiteen. Dit functioneren is geanalyseerd aan de hand van de gatekeeping theorie. De hoofdvraag luidt: ‘Waardoor laten de gatekeepers van Reuters Amsterdam zich leiden in het nieuwsselectieproces?’ Door het gebruik van participerende observatie was het mogelijk in te zoomen op details op de redactie die bij andere methoden hoogstwaarschijnlijk onopgemerkt zouden blijven. In navolging van onder andere Shoemaker zijn er vijf selectiefactoren (individuele gatekeeper, routine, organisatie, extramedia en sociale systeem) op het micro-, meso- en macroniveau van het Amster¬damse proces van gatekeeping onderzocht. Deze analyse heeft uitgewezen dat de meest belangrijke gatekeeper de Reuters Trust overeenkomst is. Persbureau Reuters wil onbevooroordeeld nieuws brengen. Een belangrijke tweede gatekeeper is het beat systeem. Dit systeem bevordert de selectie van dat nieuws dat de concurrent verslaat, met als doel: ‘serving our clients’. De Amsterdamse hoofd¬redacteur houdt in de gaten of zijn redactie genoeg beats scoort. Bijgevolg houdt hij meer rekening met de wens van de afnemer dan de individuele correspondenten. Aangezien de hogere gelederen van de organisatie Reuters het systeem ontworpen hebben, hebben zij nog meer aandacht voor die afnemer. Het is dan ook lastig één boundary spanner in dit geheel aan te wijzen. Deze organisatierol die door Adams uitgedacht werd is binnen de organisatie Reuters over meerdere personen verdeeld. Belangrijk is op te merken dat Reuters de zakenwereld hoger aanschrijft als afnemer dan de media. De NRC en de Telegraaf verwachten basisinformatie op basis waarvan zij context en duiding aan een nieuwsfeit kunnen geven. De Amsterdamse correspondenten brengen daarentegen niet alleen meer feiten, maar vormen uit die feiten ook een conclusie die ze in een bepaald kader plaatsen. De zakenwereld wil immers iets extra’s bij dat nieuws. Ook voor Reuters is nieuws dus een handelswaar dat moet aansluiten op een bepaalde marktvraag. Aangezien Reuters beroemd is om zijn financieel nieuws is er in dit onderzoek ook aandacht voor mogelijke financiële nieuwswaarden