Communicatie bij organisatieveranderingen

De gezondheidszorg wordt de laatste jaren gekenmerkt door diverse trends, waarop door instellingen ingespeeld dient te worden. Binnen de sector Verpleeg- en Verzorgingshuizen staan kwaliteitskaders, prestatiemetingen, indicatoren en transparantie volop in de belangstelling. Stichting Coloriet heeft hiertoe besloten om te starten met een instellingsbreed verandertraject ‘Andersom’, waarmee het creëren van excellente zorg, vitale zorgafdelingen en doelmatige zorgprocessen wordt beoogd. Tijdens dit kwalitatieve onderzoek is getracht een antwoord te zoeken op de volgende vraagstelling: Welke sociaal wetenschappelijke inzichten over gedragsbeïnvloeding met behulp van communicatie zijn beschikbaar en bruikbaar voor het ontwikkelen van een evidence based communicatiestrategie die leidt tot kansrijke interventies, ten behoeve van het verandertraject ‘Andersom’, dat het creëren van excellente zorg, vitale zorgafdelingen en doelmatige zorgprocessen beoogt. Voor het realiseren van de doelen van verandertraject ‘Andersom’ is een communicatiestrategie met kansrijke interventies noodzakelijk. Zeventig procent van de organisatieveranderingen is namelijk niet succesvol (Pettigrew 1997 in Van Nistelrooij & De Wilde 2008). Een verandering van regels en grenzen is niet afdoende; gezamenlijke gedragsverandering is noodzakelijk (Wierdsma & Swieringa 2002). Bij het realiseren van gedragsverandering is effectieve communicatie van essentieel belang. Uit dit onderzoek kwamen enige specifieke kenmerken van de communicatie tussen het management en de medewerkers van Stichting Coloriet naar voren. Communicatie wordt voornamelijk ingezet om de medewerkers te informeren. Dat communicatie ook in staat is om houding of gedrag van mensen te beïnvloeden lijkt slechts in beperkte mate bekend te zijn, waardoor dit in de praktijk veelal niet bewust wordt toegepast. Het communicatiebeleid van Stichting Coloriet is voornamelijk gericht op de praktische kant van communicatie; er is sprake van een overlegstructuur en daarnaast zijn er mediale communicatiemiddelen beschikbaar. Sociaalwetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat het effect van communicatie, met betrekking tot gedragsbeïnvloeding, groter wordt wanneer de boodschap, het communicatiemiddel en de zender worden afgestemd met de betrokkenheid, informatiebehoefte en kenmerken van de ontvanger(s). De Theorie van Gepland Gedrag en de Sociale Netwerkbenadering kunnen in de situatie van Stichting Coloriet gehanteerd worden, om respectievelijk gepland en automatisch gedrag te beïnvloeden. Door de overlegstructuur en de mediale communicatiemiddelen aan te passen kan het effect van de communicatie rondom veranderingen binnen Stichting Coloriet en in het bijzonder voor verandertraject ‘Andersom’ aanzienlijk vergroot worden.